Nad Wartą zorza, nad Poznaniem wschodzi,Dla Wielkopolski nowy dzień się rodzi!
Dwudziesty siódmy grudnia Polskę budzi.
(...)
A Orzeł Biały znów w gnieździe swym gości,
Ponad Pałuki, nad Kujawy leci,
Sięga skrzydłami północy,
południa,
Dwudziesty siódmy wolność przyniósł grudnia.
Grób Romana Wilkanowicza na Cmentarzu Garnizonowym na poznańskiej Cytadeli
Roman Tadeusz Wilkanowicz (pseud. „Oset”, „Roślinka”) - pisarz, poeta, satyryk, dziennikarz, powstaniec wielkopolski. Dziennikarz „Wielkopolanina”, wydawca pism satyrycznych „Pręgierz” oraz „Hau-Hau”.
Biografia[]
Wilkanowicz, urodzony w rodzinie powstańca styczniowego, już od najmłodszych lat musiał pracować na swoje utrzymanie - jako chłopiec do posyłek i robotnik. W kolejnych latach wędrował po całej środkowej Europie. Osiadł w Poznaniu w roku 1903, gdzie podjął pracę jako robotnik w fabryce maszyn Cegielskiego.
Dzięki poleceniu go przez Władysława Łebińskiego (znanego poznańskiego dziennikarza), znalazł pracę w „Wielkopolaninie”. Dzięki stypendium Kościelskich uzupełnił swoje wykształcenie na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po powrocie z Krakowa zaczął na dobre pracę w dziennikarstwie.
I wojna światowa[]
W czasie I wojny światowej został wcielony (jak wielu Wielkopolan) do pruskiej armii. Szybko jednak zdezerterował, w ukryciu pisał teksty przypominające rodakom, że walka z prusakiem jest świętym obowiązkiem, że nadejdzie kres cierpień narodowych. Najmocniej i najgoręcej bolało go, że straszna wojna światowa zmusiła Polaków różnych zaborów do walki przeciw sobie. Swoją poezję z tego okresu publikował na łamach „Kuriera Polskiego”.
Twórczość[]
Wilkanowicz w roku 1913 zaczął wydawać pismo satyryczne „Pręgierz” (reaktywowane w 1928). Po odzyskaniu niepodległości współpracował z „Rzeczpospolitą”, „Przeglądem Porannym”. Był współzałożycielem klubu artystyczno-literackiego „Świt”. Od 1926 roku wydawał dwutygodnik humorystyczny „Hau-Hau”. Działał również w kabarecie „Ździebko”.
W swoich satyrycznych tekstach (publikowanych pod pseudonimami „Oset” i „Roślinka”) uwieczniał ginące zwyczaje i obyczaje poznańskich przedmieść, utrafiając znakomicie w ton chwaliszewskich szczunów, mieszkańców Środki i Zawad („Wianki”, „Chrzciny na Zawadach”, „Karnawał na Chwaliszewie”, „Niedziele Poznańskie” w zbiorkach „Goździem w slip” oraz „Tam i nazod”).