Gazownia w obiektywie Ulatowskiego (rok 1927)
Widok z Czartorii na miasto, po lewej stronie widać zbiornik gazowni
Budynki starej gazowni
Teren po byłej gazowni i elektrowni na Grobli
Pomnik Zygi Latarnika stojący w pobliżu Starej Gazowni
Gazownia miejska na Grobli - wzniesiona w latach 1852-1856 gazownia, początkowo z dwoma ceglanymi, okrągłymi zbiorniki gazu oraz halą produkcyjną.
Początki[]
14 listopada 1856 roku nastąpił rozruch aparatury do produkcji gazu z węgla kamiennego. Początkowo gaz zasilał 414 miejskich latarni. Po roku elektrownia zasilała już ok. 1,5 tysiąca odbiorców.
Początkowo gazownia zasilana była węglem sprowadzanym z Anglii do Szczecina, skąd transportowany był on barkami. Po wybudowaniu linii kolejowej do Wrocławia, zaczęto korzystać z węgla ze Śląska - wybudowano w tym celu bocznicę z Garbar na Groblę wraz mostem kolejowym.
Przed rokiem 1878 dobudowano trzeci zbiornik.
Konkurencja ze strony energii elektrycznej[]
W roku 1903 obok gazowni rozpoczęto budowę miejskiej elektrowni. Gazownia musiała więc zacząć konkurować z nowym źródłem energii. Mimo silnej konkurencji, po odzyskaniu niepodległości zakład zmodernizowano. Prowadzona akcja reklamowa przyczyniła się do faktu, iż w roku 1939 96% mieszkańców Poznania korzystało z gazu z miejskiej gazowni.
26 lutego 1926 roku zbiornik gazu eksplodował, a pokrywa spadła na dom przy ulicy Łaziennej.
Dowiedz się więcej w: Wybuch w gazowni 1926
W roku 1973 gazownia została wygaszona, nie będąc w stanie konkurować z gazem ziemnym doprowadzanym gazociągiem, który dotarł do Poznania w roku 1970.
Współcześnie[]
Gazownia nie przetrwała do naszych czasów, obecnie na Grobli znajdują się budynki miejskich wodociągów i kanalizacji. Wybudowane w latach 90. XX wieku, stylizowane są na ceglaną zabudowę przemysłową z XIX wieku. Mimo to do dziś Grobla pozostaje siedzibą miejskich i regionalnych spółek zajmujących się dystrybucją gazu.
Nie zachował się ani jeden z trzech zbiorników gazu. Przetrwał jedynie budynek hali produkcyjnej - niestety niedostępny do zwiedzania.
W roku 2003 dla upamiętnienia gazowego oświetlenia miasta odsłonięto na pobliskim skwerze Łukaszewicza pomnik Zygi Latarnika.