Dworzec na pocztówce
Dworzec na pocztówce
Dworzec w czasach okupacji - październik 1939
Dworzec w czasach okupacji - październik 1939
Pocztówka z gmachem dworca w okresie okupacji niemieckiej (lata 40.)
Budynek dworca w latach 60. XX wieku
Pętla tramwajowa przed budynkiem dworca
Budynek dworca w roku 1972
Plac przed Dworcem podczas remontu w lutym 1978 roku
Dworzec w roku 2007
Dworzec współcześnie z lotu ptaka
Poznań Główny (niem. Posen Hauptbahnhof) - zbudowany w latach 1874-1879 dworzec kolejowy znajdujący się pomiędzy torami linii stargardzkiej oraz wrocławskiej. Na wschód od dworca powstały bocznice oraz budynki dworca towarowego.
Przygotowania do budowy[]
Projekt głównego dworca, w stylu neoromańskim, wzorowany na berlińskim Dworcu Poczdamskim, zakończono w roku 1869. Przystąpiono wówczas do prac przygotowawczych w pobliżu fortecznych umocnień. Stworzono wykop pod nowy dworzec, a ziemię z wykopu wykorzystano przy budowie nasypu na odcinku linii stargardzkiej. Prace na linii stargardzkiej zakończono w roku 1872. Jej nowy przebieg omijał Dworzec Jeżycki - przestał on być używany.
Dowiedz się więcej w: Dworzec Jeżycki
Tymczasowe stacje[]
W latach 1873-1879 na Łazarzu używano prowizoryczną stację z drewnianymi budynkami.
W czasie budowy nowego dworca funkcjonowały dwa dworce tymczasowe:
- obsługujący podróżujących do Berlina Dworzec Marchijski przy ulicy Zachodniej (obecnie w jego miejscu znajduje się budynek Poczty),
- Dworzec Kluczborski na południe od powstającego Dworca (prowadziła do niego obecna ulica Kluczborska). W jego miejscu powstały później wildeckie warsztaty kolejowe.
Podróżni zmierzający do Gniezna i Bydgoszczy wyruszali z przystanku Tama Garbarska, zachowanego bardzo długo w oryginalnym stanie (obecnie jest to stacja Poznań Garbary).
Dworzec forteczny[]
Co ciekawe, w tym samym okresie zbudowany został wewnątrz twierdzy wojskowy dworzec kolejowy przy ulicy Nowej Ogrodowej. Już w połowie wieku XIX miasto chciało w tym miejscu zbudować dworzec „cywilny”. Jednak w skutek braku zgody władz wojskowych, powstał Dworzec Jeżycki.
- Dowiedz się więcej w: Forteczny dworzec kolejowy
Budynek Dworca[]
Budynek nowego Dworca sprawiał całkowicie inne wrażenie niż powstały wcześniej dworzec na Jeżycach z drewnianymi budynkami. Jego masywny wygląd od razu wskazywał na „forteczny” charakter ówczesnego Poznania. Reprezentacyjny front murowanego budynku w stylu neoromańskim, wzniesionego z czerwonej cegły, zwieńczono loggią oraz attyką z zegarem oraz dwoma orłami z piaskowca.
Po stronie zachodniej i wschodniej budynku znajdowały się po trzy perony połączone wówczas oddzielnymi tunelami. Wiatami przykryto perony 1 i 4. Z szosy Wrocławskiej (obecna ulica Głogowska) do głównego wejścia dworca prowadziła kładka.
W roku 1896 wprowadzono bilety peronowe, a od strony zachodniej otwarto tzw. Dworzec Łazarski (obecnie Dworzec Zachodni).
Budynek Dworca przetrwał do czasów współczesnych, w niestety zupełnie innym kształcie.
Okres międzywojenny[]
W związku z przygotowaniami do mającej się odbyć w roku 1929 Powszechnej Wystawy Krajowej poznański Dworzec Główny przeszedł pierwszą gruntowną modernizację, w ramach której połączono tunele zachodni i wschodni pod peronami wybijając przejścia w podziemiu budynku dworcowego. Stworzono kryty szklanym dachem hol tunelowy, do którego prowadziły schody o szerokości 5,5 metra. Usunięto wszystkie drewniane przybudówki. Na dwóch przeciwległych ścianach umieszczono okienka na kasy biletowe, bagażowe, informację i przechowalnię bagażu. Cały gmach odmalowano, a oświetlenie gazowe zastąpiono elektrycznym.
W roku 1928 powstał budynek Dworca Zachodniego według projektu Władysława Czarneckiego. Gmach powstał w związku z organizacją przez Poznań PeWuKi.
Połączenie z miastem[]
Przed budynkiem dworca stworzono obszerny plac. Do centrum Poznania wiodła ulica Dworcowa, poprzez most Kaponierę i Bramę Berlińską.
W roku 1880 pierwsza linia tramwaju konnego połączyła Dworzec ze Starym Rynkiem. Przed budynkiem dworcowym zbudowano pętlę tramwajową oraz mały budyneczek należący do zarządu komunikacji miejskiej. W roku 1898 miasto połączono z dworcem linią tramwaju elektrycznego.
Tramwaje kursowały do pętli przy dworcu do roku 1970, gdy zakończono jego przebudowę i zlikwidowano połączenie tramwajowe. Część torów zachowała się pod asfaltem.
- Dowiedz się więcej w: Pętla tramwajowa Dworzec Główny
Czasy powojenne[]
W wyniku walk o Poznań w roku 1945 ucierpiał poważnie również budynek dworcowy. Do jego odbudowy przystąpiono 13 marca 1945 r. W czasie odbudowy do dyspozycji podróżnych oddano drewniany barak. W styczniu kolejnego roku oddano do użytku podróżnych przestronną poczekalnię.
Niestety, w „wyzwolonej” Polsce panowały inne niż w międzywojennej trendy, również w architekturze. Bryła gmachu uległa znacznej zmianie poprzez podniesienie jego środkowej części o 3 metry do wysokości 17 metrów. Aby rozjaśnić hol, zwiększono wysokość okien do 6 metrów. W podwieszanych pod sufitem kasetonach umieszczono oświetlenie.
Wzdłuż dwóch bocznych ścian holu, o powierzchni 500 m2, ulokowano 10 kas biletowych ze znajdującymi się nad nimi pomieszczeniami dla pracowników. Warto wspomnieć, że były to wówczas najnowocześniejsze kasy w kraju. Do użytku podróżnych oddano również pięć poczekalni.
Uroczyste otwarcie nowego budynku dworcowego miało miejsce 20 kwietnia 1949.
Modernizacja w latach 70.[]
W latach 70. XX wieku dworzec kończył 100 lat - przestał odpowiadać ówczesnym potrzebom. Zapadła więc decyzja o gruntownej modernizacji kompleksu dworcowego. Prace rozpoczęto w roku 1970. W wyniku prac podzielonych na pięć etapów modernizację przeszedł hall kasowy, wnętrze budynku Dworca Zachodniego, część z małą gastronomią oraz bryła budynku dworcowego. Wydłużono hall, zamurowano okna od frontu, a całą elewację budynku obłożono płytami granitowymi, na przemian poziomymi pasami płyt jasnych i ciemnych. Zainstalowano nowe tablice informujące o odjazdach i przyjazdach pociągów. Peron 1 i 4 zyskały nowe wiaty. Likwidacji uległo połączenie tramwajowe istniejące od XIX wieku. Ostatni etap prac zakończono w 1976 roku.
Lata 90.[]
W 1992 roku płyty umieszczone na elewacji budynku zaczęły odpadać, więc je zdemontowano i budynek otynkowano na szaro.
Przebudowa Dworca[]
- Dowiedz się więcej w: Zintegrowane Centrum Komunikacyjne
Ciekawostki[]
- Od 17 kwietnia 1996 pociągi przyjeżdżające i odjeżdżające z dworca są zapowiadane przez komputer. Unikalny w skali kraju system korzysta z głosu użyczonego przez Pawła Binkowskiego, aktora Teatru Nowego.
- W hali dworca znajduje się tablica poświęcona pamięci podróżnika Kazimierza Nowaka, odsłonięta przez Ryszarda Kapuścińskiego 25 listopada 2006.
- 16 lipca 2007 o godzinie 1:30 na ponad 10 minut zatrzymał się w Poznaniu słynny Orient Express.
- Codziennie z peronu 4a odjeżdżają dwa pociągu do Wolsztyna prowadzone przez parowozy.