Plac Wiosny Ludów (Petriplatz) w okresie zaborów (widok od ulicy Szkolnej w kierunku Półwiejskiej)
Plac w roku 1953
Plac w roku 1953
Wizualizacja planu zagospodarowania placu
Plac Wiosny Ludówdawny Plac Św. Krzyski nazwany na cześć kościoła i szpitala fundacji ofiarnej Gertrudy Peszlowej. W wieku XIX wybudowano tu kościół kalwiński św. Piotra (1838) i plac powstały otrzymał nazwę niemiecką pierwotnie „Petrikirchplatz“, później „Petriplatz“ — plac Piotra. W czasach polskich sięgnięto do starej tradycji i od 29. 8. 1919 zwał się „Placem. św. Krzyskim“. W roku 1946 plac przemianowano na plac Prezydenta Hoovera ( tablica na Poznański Kupcu).Od 19 maja 1948 roku funkcjonuje obecna nazwa – Plac Wiosny Ludów. - znajdujący się w centrum Poznania, na placu krzyżuje się osiem ulic Święty Marcin, Półwiejskiej, Szkolnej, Strzeleckiej, Podgórnej, R. Szymańskiego i Wysoka
Historia placu[]
Średniowiecze[]
W okresie średniowiecza teren położony na południowy zachód od średniowiecznej części miasta, zajmowany obecnie przez plac określano ogólnie „przed bramą Wrocławską”. Niegdyś była tu ruchliwa osada, leżąca przed bramą Wrocławską, zwana Stelmachy,której początki sięgają na pewno XIV, a być może już XIII wieku. Przy placu biegła Struga Karmelicka, na której wybudowano około XV wieku Młyn Czapnik (nazywany też Małym Królewskim Młynem i Młynem Sążnickim,). Młyn uległ zniszczeniu podczas wojny ze Szwecją w 1655. Bezpośrednio przed Bramą Wrocławską był też plac targowy, rzeźnia i cegielnia. Przez Bramę Wrocławskawyjeżdżało się z miasta w kierunku południowym na Wrocław i Śląsk. Ożywiona wymiana handlowa ze Śląskiem i Wrocławiem, powodowała, że mieszkańcy tzw. „Przedmieścia Wrocławskiego”, na które składało się kilka osad, nastawieni byli na obsługę taborów kupieckich (rzemieślnicy naprawiający i wytwarzający wozy, sanie, kołodzieje, bednarze, kowale,). Przedmieście to tworzyły, oprócz Stelmachów, też osady: Święty Marcin, Półwieś, Czapniki (okolice dzisiejszej ulicy Strzeleckiej) i Piaski (dzisiejszy plac Bernardyński).
Prawdopodobnie już w XIV wieku na tym terenie istniał szpital dla trędowatych i niewielki, jednonawowy kościółek św. Krzyża. Z czasem jednak szpital i kościółek na Przedmieściu Wrocławskim znacznie podupadły i pojawiła się potrzeba odnowienia ich. W 1420 roku biskup Andrzej Łaskarz potwierdził fakt nowej fundacji szpitala i kościoła. Fundatorką była Gertruda Peszlowa. W 1772 bp Krzysztof Szembel zadecydował o zakończeniu działalności szpitala, zaś kościół został sprzedany przez abpa Ignacego Raczyńskiego w porozumieniu z władzami miasta, i rozebrany w 1797, majątek przeniesiony do kościoła św. Stanisława (obecnie kościół farny). Wg legendy znajdujący się na bramie wrocławskiej krzyż wybawił w roku 1522 niesłusznie skazanego tuż przed egzekucją.
XVIII/XIX wiek W 1793 Prusacy zaczęli reorganizować system fortyfikacji w rejonie Bramy Wrocławskiej. Zburzono mury miejskie, a brama przeniesiona na drogę w kierunku Berlina (w 1816), część przedmieść włączono w granice miasta. Układ komunikacyjny w rejonie placu zaprojektował David Gilly. W wyniku przebudowy miasta po wielkim pożarze w 1803 roku, plac zyskał nowy, klinowaty kształt, przypominający trapez zbliżony do prostokąta. Kształt nawiązywał do tradycji przedmieścia, wraz z przebiegiem śląskiego szlaku handlowego. Układ urbanistyczny został wyznaczony przez sześć ulic: Wrocławską, Święty Marcin, Podgórną,
Plac Wiosny Ludów i wycięty Poznański Kupiec z kurczakami
Strzelecką, Półwiejską i Piotra (ob. Krysiewicza). W pobliżu bramy wybudowano budynki pruskiej komory celnej. Aż do lat trzydziestych XIX wieku, plac miał charakter małomiasteczkowy, zabudowany głównie jednopiętrowymi, barokowo-klasycyzującymi domkami. Później plac zaczął się zabudowywać większymi domami. Przełomem w zabudowie było wybudowanie w 1825 roku Hotelu Wiedeńskiego, drugiego co do wielkości hotelu w ówczesnym Poznaniu (po Hotelu Saskim). W roku 1838 wzniesiono kościół kalwiński św. Piotra, kościół architektonicznie nie ciekawy, mówili, że to „księże portki”. Powstały przy kościele plac uzyskał niemiecką nazwę Petriplatz – plac Piotra. Zaczęto też budować inne
Plac Wiosny Ludów - pamiątkowa na Poznańskim Kupcu
wyższe budynki.Lata siedemdziesiąte XIX wieku, toadykalna zmiana wyglądu placu. Parterowe domy zostały stopniowo zastąpione przez 4- i 5-kondygnacyjne kamienice czynszowe. Boom budowlany lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych spowodował, że praktycznie cały plac został zabudowany. Boom budowlany lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych spowodował, że praktycznie cały plac został zabudowany. Na rogu ulic Półwiejskiej i Strzeleckiej stanęła słynna na cały Poznań, a nawet cały region oberża „Pod Złotą Gęsią”, w latach stanął na placu niewielki, budynek szaletu miejskiego. W 1894 roku przez Plac Piotra przeprowadzono pierwszą linię tramwajową łączącą Stary Rynek z Bramą Wildecką.
Plac Wiosny Ludów - Hotelem Don Prestige i pomnik H. Cegielskiego
XX wiek[]
Plac Wiosny Ludów - pomnik Starego Marycha i słup ogłoszeniowy
Okres międzywojenny nie przyniósł znaczących zmian w wyglądzie placu. Od roku 1919 zmieniono jedynie nazwę placui nazwano go, sięgając do tradycji,placem Świętokrzyskim. W 1927 szalety miejskie zostały przeniesione pod ziemię, przy przystanku tramwajowym, potem zniknęły całkiem.. podobno tą funkcję teraz pełni Poznański Kupiec. W 1931 Marian Spychalski zaprojektował połączenie ulicą placu Wiosny Ludów z placem Bernardyńskim. Połączenie zostało zrealizowane na krótko przed II wojną światową. W roku 1945 w wyniku działań wojennych zabudowa placu została zniszczona w 90%. Zniszczone zostały prawie wszystkie istniejące tu wcześniej budynki, a samo miejsce kościoła pw. św. Piotra do końca I kwartału 2015 było niezabudowane. Dzisiaj (w połowie roku 2015) stoi nowy biurowiec.
Plac współcześnie[]
Przy Placu Wiosny Ludów znajdują się:
- Kupiec Poznański
- Pomnik Hipolita Cegielskiego
- Pomnik Starego Marycha
- Hotel Don Prestige - z 2004 roku, proj. Paweł Błasiński, inwestor: Wechta SA – teraz to Hotel Don Prestige Residence - niewielki hotel z 53 pokojami (nagroda Prezydenta Miasta Poznania im. Jana Baptysty Quadro dla projektanta Pawła Błasińskiego za projekt - nagroda mieszkańców)
- Półwiejska 2 nowy obiekt biurowo-handlowo-usługowym. Mają się tu znaleźć restauracje, sklepy, biura oraz parking. Łącznie to 6500 metrów kwadratowych powierzchni handlowo-usługowej.
- słup ogłoszeniowy z zegarem
Plany rewitalizacji[]
Zniszczenia wojenne oraz rozbiórka kamienic znajdujących się w obrębie placu w roku 1945 nieodwracalnie zmieniła wygląd tego fragmentu miasta. Po dziś dzień Plac Wiosny Ludów nie odzyskał dawnego, przedwojennego blasku.
W okresie PRL kilkukrotnie rozpisywano konkursy urbanistyczno-architektoniczne mające na celu uporządkowanie przestrzeni placu. Żaden z projektów nie doczekał się jednak realizacji[1].
Kupiec Poznański[]
W roku 1997 rozpisano konkurs na projekt centrum handlowo-biurowego dla spółki „Kupiec Poznański”. Budynek Kupca Poznańskiego, wg zwycięskiego projektu Biura Architektonicznego Litoborski + Marciniak, ukończono w roku 2001.
Dowiedz się więcej w: Kupiec Poznański
U zbiegu ulic Święty Marcin i Podgórnej otwarto w roku 2004 budynek Wechty, za którego projekt przyznano w kolejnym roku nagrodę Jana Baptysty Quadro.
Dalsze plany[]
W roku 2004 rozpisano ogólnopolski konkurs urbanistyczno-architektoniczny na propozycję zagospodarowania Placu Wiosny Ludów. Zwyciężył projekt stworzony pod kierunkiem arch. Eryka Sieińskiego - posłużył on jako koncepcja dla planu miejscowego.
W przyszłości w obrębie placu staną kolejne budynki: dePtak[2] między ulicą Półwiejską i Krysiewicza oraz budynki wzdłuż ulicy Wysokiej.
Pocztówki[]
Źródła[]
Galeria[]
