Pierzeja zachodnia Starego Rynku

Pierzeja zachodnia Starego Rynku

Pierzeja Zachodnia Starego Rynku - od ulicy Paderewskiego do Zamkowej, przedzielona ulicą Franciszkańską.

Nr 69 – o nieistniejącej kamienicy nr 69 przypomina dzisiaj zarys fundamentów w postaci czerwonego bruku na ulicy Paderewskiego. Parcela została zlikwidowana w roku 1839 kiedy to przebito ulicę Nową, dzisiaj Paderewskiego. Podczas badań archeologicznych, przeprowadzonych przed kilkunastu laty, odsłonięto XIV pozostałości drewnianego budynku prawdopodobnie zniszczonego przez pożar w 1447 roku. Ogień zniszczył także następny dom zbudowany na tej parceli. Dopiero kamienica zbudowana w pierwszej XVI wieku przetrwała blisko trzysta lat. Wygląd kamienicy z charakterystycznymi drewnianymi gankami znany jest z ryciny powstałej tuż przed rozbiórką. Znani właściciele tej kamienicy to poznańscy złotnicy Piotr Gelhor i Jan Galzer żyjący w XVI wieku.

Nr 70 – kamienica Rotowska, kupiona w 1681 roku od franciszkanów przez Franciszka Rota. Na początku XVIII wieku kamienicę nabył Michał Czenpiński, kilkakrotnie wybierany na urząd burmistrza. Wygląd kamienicy to efekt przebudowy w roku 1906r przez Rogera Sławskiego, architekta, który budował między innymi nowe skrzydło Bazaru, gmach TPN i nie tylko. Elewacje zostały jednak mocno zmienione podczas okupacji i powojennej odbudowy, wtedy to też dodano podcienia. Nr 71 w latach czterdziestych XVI wieku własność Ostrorogów, jednej z najznakomitszych rodzin wielkopolskich. Z tej rodziny pochodził wojewoda poznański Jan Ostroróg (zm 1501 r.) prawdopodobnie autor memoriału w sprawie reform ustrojowych i społecznych - Monumentum pro Reipublicae ordinatione. Później kamienica była w posiadaniu Górków, następnie Czarnkowskich. W 1648 nabył ją Szkot Edward Hebron - szkocki kupiec, członek nielicznej wówczas w Poznaniu kolonii szkockiej. Wcześniej w połowie XVI wieku, kolonia szkocka liczyła około 200 – 300 osób, jednak prześladowania jakich doznali protestanci spowodowały , że w Poznaniu zostało tylko kilka rodzin. Na początku XX wieku

kamienicę nr 71 i 72 wyburzono a na ich miejscu powstał dom towarowy. Po wojnie ukształtowano fasady w starym wyglądzie, z podziałem na dwie kamienice.

Nr 72 około 1603 (1607 r) kamienice kupił dr Jan Chrościejewski uznawany za prekursora polskiej pediatrii. Syn znakomitego lekarza Stanisława, zwanego „Nigrem”. Jan po odbyciu studiów w Padwie, opracował pierwszy historii podręcznik chorób dziecięcych „De puerorum morbis.”, Podobnie jak ojciec , tak i Jan zostali uhonorowani wyborem na urząd burmistrza wielokrotnie. Jan wsławił się też wydaniem statutu o bezpłatnym leczeniu ubogich.. Tablica pamiątkowa poświęcona Janowi Chrościejewskiemu wisi mylnie na kamienicy nr 71. Pomyłka w archiwach skutek wyburzenie kamienicy 69' '

Nr 73 właścicielami tej kamienicy były między innymi rody Ridtów i Wildów, od 1690 do 1752 kamienicą władał cech krawiecki, do czego nawiązuje dekoracja fasady..

Kamienica 73 razem z sąsiednią 74 wyburzone 1908 roku i na ich miejscu stanął Bank Przemysłowców, zaprojektowany przez Rogera Sławskiego. Bank założony w 1886 roku to z jedna instytucji wspierających polskich przemysłów, kupców i rzemieślników w czasie zaborów. Po wojnie kamienice odbudowane formie zbliżonej do tej z przełomu XVII i XVIII wieku. Od 2004 roku wewnątrz kamienic hotel i browar restauracyjny Brovaria.

Nr 75 z loggiami – Apteka pod Lwem, nie uszkodzona podczas II wojny, fasada z początku XX wieku zaprojektowana przez Teubnera. W 1793 roku rotmistrz Ignacy Kołaczkowski odsprzedał ją czeskiemu budowniczemu architektowi Antoni Höhne. Wybitny, w tym czasie, zaangażowany był w wielu ważniejszych przedsięwzięciach budowlanych. Projektował kościół pw. Świętego Krzyża (dziś Wszystkich Świętych), kierował w latach XVIII wieku przebudową Pałacu Działyńskich. W 1804 roku właścicielem kamienicy został aptekarz Tobin, twórca Apteki pod Lwem (apteka tam do dzisiaj istnieje), potem budynek i aptekę 1812 roku kupił August Kolski. Kilkanaście lat mieszkał w tej kamienicy Karol Marcinkowski uczestnik powstania listopadowego, wielkopolski lekarz, społecznik, filantrop, inicjator budowy Bazaru w Poznaniu czy Towarzystwa Naukowej Pomocy wspierające aspiracje edukacyjne młodzieży.

Nr 77 na rogu ulicy Franciszkańskiej, wzmiankowana już w XV wieku. W 1608 jej właścicielem był lekarz Jakub Grodzki (Grodzicki). Kamienica przebudowana około 1780 roku prawdopodobnie przez Antoniego Höhne. W połowie XIX wieku kamienica należała do matki poety, uczestnika Wiosny Ludów Ryszarda Berwińskiego Po zniszczeniach wojennych 1945 została odbudowana w 1953 roku według wzorów z XVIII wieku

Nr 78 Pałac Działyńskich

Nr 79 Zbudowana przed 1505 rokiem. Odbudowana w latach 1950-55 po zniszczeniach wojennych. Elewacja sgraffito z symbolami nauki oraz portretami Mikołaja Kopernika, Marii Skłodowskiej-Curie, Stanisława Staszica, Jana i Jędrzeje Śniadeckich.

Nr 80; 81;82– domy wyburzone w początkach XX wieku, na ich miejscu wzniesiono trzypiętrowy budynek mieszkalny, własność Józefa Kościelskiego - właściciel majątku Miłosław, poeta, dramaturg, wielkopolski działacz polityczny, mecenas sztuki i filantrop. Kościelski zasłynął wystawianiem w 1899 roku w Miłosławiu pierwszego pomnika Juliusza Słowackiego. Dom zniszczony podczas II wojny, podczas odbudowy odtworzono dawny wygląd a za podstawę posłużyły dawne ryciny.

Nr 83 przebudowywana wiele razy, ocalała jednak od zniszczenia w 1945. Podczas remontu w 1957 roku odkryto renesansowy strop w przyziemiu wykonany z belek z profilowanych.

Nr 84 Pierwotnie gotycka kamienica, sięgająca początków lokacji miasta. W latach 1554 -1558 na zlecenie kupca Jana Rgilowskiego przebudowana przez Giovanniego Battistę di Quardo, budowniczego poznańskiego ratusza, który w roku 1555 stał się jej właścicielem na około ćwierć wieku. W roku 1923 kamienicę nabył i odrestaurował Cyryl Ratajski, prezydent miasta Poznania 1922-1934 i 1939 r. Cyryl Ratajski ufundował też rzeźbę autorstwa Władysława Marcinkowskiego przedstawiającą postać G. B. di Quardo umieszczoną na fasadzie kamienicy. Figurę Jana Babtysty Quardro odlano z przetopionej głowy pomnika Bismarcka, który to pomnik stał do 1919 roku na dzisiejszym Placu Mickiewicza, (decyzja poznańskiej Rady Miejskiej – wydać mistrzowi głowę Bismarcka celem należytego wykorzystania jej). Dzisiejszy wygląd kamienicy to wynik powojennej odbudowy kiedy to nadano jej formy z połowy XVIII wieku. W 1959 elewację pokryło nowe sgraffito. Dzisiaj w kamienicy Muzeum Literackie Henryka Sienkiewicza, które zafundował w 1978 roku kupiec Ignacy Moś. Muzeum jest oddziałem Biblioteki Raczyńskich.

Galeria

Pierzeja zachodnia Starego Rynku (część południowa)

Pierzeja zachodnia Starego Rynku (część pólnocna)

Pierzeja zachodnia Starego Rynku - ślady po domu nr 69

Pierzeja zachodnia Starego Rynku - nr 70; 71; 72; 73;

Pierzeja zachodnia Starego Rynku nr 74; 75; 76; 77

Pierzeja zachodnia Starego Rynku nr 78 (Pałac Działyńskich) i nr 79

Pierzeja zachodnia Starego Rynku nr 81; 82; 83; 84

Pierzeja zachodnia Starego Rynku nr 84

Pierzeja zachodnia Starego Rynku nr 84 (widok od ul. Zamkowej)

Pierzeja zachodnia Starego Rynku nr 84 -rzeźba di Quardo , budowniczego poznańskiego ratusza